Waarom Satan als een slang verscheen

Het verborgen gevaar van hoogmoed en de kracht van nederigheid ~ E.H. Perricone

Peter Paul Rubens, De zondeval (1628–1629, Prado Museum).
Let op hoe de slang bijna onopgemerkt rond de boom kronkelt — precies zoals de hoogmoed zelf: stil, sluw, en pas zichtbaar wanneer het te laat is.

---

---

In de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Amen.

Waarom verscheen Satan als een slang in de hof van Eden?
Als engel had hij elke gewenste gedaante kunnen aannemen. Waarom dan een slang?
Om twee redenen. Ten eerste omdat slangen dodelijk zijn.

Maar de tweede reden is veelzeggender: slangen bewegen zich ongemerkt voort. Voordat we het beseffen, vallen ze aan. Ze zijn verraderlijk, heimelijk. Ze lijken bijna in stilte te handelen. Dat is de manier waarop Satan werkt – openlijk verbonden met al het kwaad, maar in het bijzonder met het kwaad van hoogmoed.

Van alle hoofdzonden, van alle zeven, welke is de bron van al de andere? Hoogmoed.

Hoogmoed is verraderlijk, omdat het honderd verschillende gezichten heeft, waarvan vele ons niet eens onaangenaam lijken. We vervallen erin zonder te beseffen dat dit kwaad onze ziel vergiftigt. Zo kan hoogmoed zelfs binnendringen in het leven van vrome katholieken – zoals bij die vrome jood, de Farizeeër die in de tempel stond en zei hoeveel hij God liefhad en hoeveel hij voor Hem deed.

En toch was zijn ziel van binnenuit verrot. Onze Heer veroordeelt hem en prijst de man die door de joden werd veracht – de tollenaar – omdat hij achteraan in de tempel bleef staan, niet eens naar de hemel durfde op te kijken, en slechts bad: “Heer, wees mij, zondaar, genadig.”

Je moet begrijpen dat sommige mensen denken dat hoogmoed eenvoudigweg betekent dat je opschept of jezelf op de borst klopt. O, dat is inderdaad één van haar uitingen — maar het is er juist één die de duivel het minst gebruikt. Waarom? Omdat ze zo gemakkelijk te herkennen is.

O nee. Hij speelt veel liever met andere uitdrukkingen van hoogmoed, met één van haar andere gezichten. En zo komen we bij de algemene leraar van de Katholieke Kerk, Thomas van Aquino.

Wanneer hij spreekt over de hoofd­zonde van hoogmoed, definieert hij die als de openlijke liefde voor ons eigen zelfverheffing. Zie je hoe betreurenswaardig dat kan zijn? Onze Heer wil dat wij verheerlijkt worden — Hij wil dat wij schitteren in Zijn licht. Maar het wordt de verraderlijke zonde van hoogmoed zodra wij openlijk behagen scheppen in onze eigen verheffing.

En zo ontdekken we, wanneer wij de geschriften van de heilige Thomas lezen, dat hoogmoed zich op talloze manieren openbaart. Ze heeft wel honderd verschillende gezichten. En zelfs nadat wij al onze andere zonden hebben bestreden, blijft hoogmoed de zonde die overblijft.

De heilige Teresa van Ávila zegt over onze innerlijke hoogmoed dat, wanneer de katholieke mystieke ziel aankomt bij wat zij noemt de zevende woning – de woning van de eenheid met God – er nog steeds één laatste schaduw blijft die haar op de hielen zit: hoogmoed.

En zo is het dat onze gezegende Heiland de tollenaar prijst, juist vanwege zijn nederigheid. Wat is nederigheid? Nederigheid is voor God staan zoals God mij werkelijk ziet.

Ik verwijs opnieuw naar die grote lerares van de Kerk, de heilige Teresa van Ávila, die, toen men haar vroeg nederigheid te definiëren, antwoordde: “Nederigheid is waarheid.”

Nederigheid heeft drie kenmerken. Het eerste is misschien onverwacht: kracht.

Nederigheid betekent niet dat je een muurbloempje wordt, dat je nooit een woord zegt, of altijd met gebogen hoofd op de achtergrond blijft. Nee, nederigheid is kracht.

Nederigheid ontstaat wanneer wij onszelf zien zoals God ons ziet — wanneer wij onze ongerechtigheden erkennen, ze brengen naar het sacrament van de verzoening, en dan oprijzen als reuzen. Nederigheid schenkt ons de kracht om ten strijde te trekken, met het vertrouwen dat ik alles kan doen voor onze Heer Jezus Christus, zodat ik zonder aarzeling de wereld voor Hem kan winnen.

Het tweede kenmerk van nederigheid is onaantastbaarheid. Nederigheid maakt mij onkwetsbaar. Wat overweldigt ons in het leven? Lijden, zelftwijfel, de onmacht om verder te gaan.

Maar wanneer ik begrijp dat — door Gods goedheid — alles wat mij op een dag overkomt, gebeurt binnen Zijn genade en liefdevol plan, dan zie ik plots het hele leven met een glans, een schittering en een schoonheid die het nooit eerder had. Want dan overwint niets mij meer. Alles wat op een dag gebeurt, wordt een gelegenheid om onze Heer Jezus Christus te eren — en hoe gelukkig ben ik daarmee, zelfs wanneer kruisen en beproevingen mij treffen.

Zoals de heilige Paulus zegt: “Ik wil slechts roemen in het kruis van onze Heer Jezus Christus, want alleen in Hem word ik sterk gemaakt.” Ja, ik ben onaantastbaar, want door nederigheid kan ik de kruispunten van de wereld betreden en grote dingen doen voor God.

En tenslotte is het derde kenmerk van nederigheid eenvoud.

Nederigheid is kinderlijkheid. Let op de tollenaar achter in de kerk, die in de schaduw bidt, met gebogen hoofd, op de borst slaand, terwijl hij steeds opnieuw eenvoudig herhaalt: “O God, wees mij, zondaar, genadig.”

Onze Heer prijst hem, want zo behoren katholieken te bidden — onopvallend, met eenvoud en met liefdevolle droefheid. Hoe verschillend is dit van de moderne opvattingen over gebed, die helaas het leven van vele katholieken zijn binnengedrongen: waar gebed bijna iets carnavalesks krijgt, luidruchtig, bijna een vertoning zoals bij de Farizeeën.

Nederigheid is wat Dante ervoer toen hij de hoogten van het Paradiso bereikte. En in één van de laatste regels van dat gedicht schreef hij de gedenkwaardige woorden: “In Zijn wil is onze vrede.”

Dat is het geheim om heilig te worden. Het is zo eenvoudig.

Kinderen worden nu door Moeder Kerk heilig verklaard — lieve katholieke vrienden, als kleine kinderen heilig kunnen worden, dan kunt u dat ook.

Over Fr. John A. Perricone, Ph.D.

Fr. John A. Perricone is een rooms-katholieke priester en adjunct-hoogleraar filosofie aan Iona University in New Rochelle, New York. Geboren in Jersey City (New Jersey), werd hij in 1976 tot priester gewijd in de Cathedral Basilica of the Sacred Heart te Newark.

Hij is een priester van het Aartsbisdom Newark (New Jersey, VS) Archdiocese of Newark.

Fr. Perricone behaalde academische graden in bijbelstudies, dogmatische theologie en een doctoraat in middeleeuwse filosofie (Fordham University). Hij doceerde aan o.a. St. Francis College, La Salle University, Dominican College en St. John’s University.

In 1989 stichtte hij het apostolaat ChristiFideles ter bevordering van geestelijke en leerstellige vorming. Hij was redacteur van het tijdschrift Excelsis en medeoprichter van The Montfort Academy in Mount Vernon. Zijn bijdragen verschenen in o.a. Crisis Magazine, Latin Mass Magazine en New Oxford Review. Momenteel celebreert hij elke zondag de Traditionele Latijnse Mis in Our Lady of Sorrows Church, Jersey City, New Jersey.

Bron: www.fatherperricone.com/about